I. SÂU HẠI TRÊN CÂY.
1.1. Mọt đục cành.
Đặc điểm gây hại
Mọt cái đục vào thân cành, tạo thành đường hầm và đẻ trứng, mọt non tiếp tục đục khoét, sinh sôi và lây lan.
Cành bị hại có biểu hiện: lá có màu nâu sẫm và bị héo rũ nhanh chóng, rồi chết khô trên cây. Bẻ cành xuống, chẻ đôi thấy một đoạn cành đã bị mọt đục rỗng ở giữa.
Biện pháp phòng trừ.
Thăm vườn thường xuyên để phát hiện kịp thời các cành bị mọt đục để gom và đốt ngay để ngăn chặn sự lây lan.
Mọt trưởng thành sau khi vũ hóa chỉ vài giờ đã đục vào trong cành Bơ và khi đã chui vào trong rồi thì việc phun thuốc sẽ kém hiệu quả, vì vậy khi cần phòng trừ mọt đục cành bà con cần lưu ý
Nên kết hợp dầu khoáng dạng thương phẩm có tên SK EnSpray 99EC) với thuốc trừ sâu để phun theo liều lượng cụ thể như sau (tính cho 1 bình xịt 8 lít):
+ 20 ml dầu khoáng SK99 + 25 ml thuốc Sago Super 20EC hoặc + 20 ml dầu khoáng SK99
+ 15 ml thuốc Sherzol 205EC hoặc+ 20 ml dầu khoáng SK99 + 05 ml thuốc SecSaigon 50EC.
Phải phun phòng vào đầu mùa mưa khi bọ trưởng thành mới phát sinh, khi phun chú ý phun kỹ vào cành và thân cây chứ không chỉ phun phớt trên lá.
1.2. Rệp sáp
Đặc điểm gây hại
Rệp cái đẻ trứng ở các kẻ lá non, nách cành non.
Đây là bộ phận non, mềm và giàu chất dinh dưỡng nên rệp dễ dàng phát triển. Rệp sáp thường gây hại vào mùa khô, ẩn nấp tại các kẽ lá, kẽ cành, phần gốc rễ.
Chúng chích hút nhựa cây làm cho phần thân đó bị cạn kiệt dinh dưỡng rồi chết. Rệp sáp phấn cũng tiết dịch làm môi trường cho nấm bồ hóng đen phát triển dẫn dụ kiến đến.
Rệp chích hút nhựa ở các bộ phận non của cây làm hoa quả khô rụng.
Biện pháp phòng trừ.
Cắt tỉa những cành sâu bệnh, cành già, cành vượt nằm trong tán lá để vườn cây thông thoáng.
Thường xuyên dọn sạch cỏ rác, lá cây mục tụ ở xung quanh gốc để phá vỡ nơi trú ngụ của kiến.
Dùng máy Bơm xịt mạnh tia nước vào chỗ có nhiều rệp đeo bám có tác dụng rửa trôi bớt rệp, đồng thời tạo ẩm độ trên cây làm giảm mật số rệp.
Thường xuyên kiểm tra vườn để phát hiện sự xuất hiện của rệp sáp. Nếu thấy có rệp dù ở mật số thấp cũng phải diệt trừ ngay vì rệp sáp sinh sản rất nhanh.
Trừ rệp sáp trên lá và chùm quả: phun thuốc kỹ ướt đều cây, phun hai lần cách nhau 7-10 ngày để diệt tiếp lứa rệp non mới nở.
Có thể sử dụng các loại thuốc sau để phun trừ rệp
+ Nurelle D 25/2.5EC, Oncol 20EC: 25-30 ml/ bình 8 lít Cori 23EC: 20 ml/bình 8 lít
+ Mospilan 3EC: 15 ml/bình 8 lít Elsan 50EC: 30 ml/bình 8 lít+ Applaud 10WP: 20-30 g/bình 8 lít hoặc Applaud 25SC: 8-12 m/bình 8 lít
+ Dầu khoáng Citrole 96.3EC: 40 ml bình 8 lít
1.3. Bọ xít muỗi
Đặc điểm gây hại.
Bọ xít muỗi chích hút lá non làm hoa khô, chích trái non làm rụng trái, trái già bị chai, trái nứt.
Chúng chích vào quả gây ra các hiện tượng làm teo quả, quả cong vẹo, vỏ xù xì xấu xí ảnh hưởng đến chất lượng nông sản rất lớn.
Biện pháp phòng trừ.
Sử dụng nấm nấm xanh nấm trắng để phun trừ bọ xít.
Phun phòng định kỳ và phun liên tục khi chúng xuất hiện mật độ cao. Cắt tỉa tạo tán vườn thông thoáng, để tránh độ ẩm quá cao, tạo điều kiện cho bọ xít sinh trưởng.
Bảo vệ và phát triển các loài thiên địch của bọ xít muỗi như kiến đen, kiến vàng, bọ ngựa, nhện bắt mồi, ong ký sinh.Bón phân cân đối, hạn chế bón nhiều đạm vào thời điểm cây ra lộc và trái non.
Tạo hệ sinh thái vườn cân bằng, tránh trồng độc canh.
II. BỆNH HẠI TRÊN CÂY.
2.1. Bệnh ghẻ quả trên cây.
Nguyên nhân gây bệnh
Ghẻ vỏ quả trên cây bơ do nấm Sphaceloma perseae gây ra.
Bệnh phát tác mạnh hơn khi gặp điều kiện thuận lợi mưa nhiều, độ ẩm cao, nấm sẽ nhanh chóng theo dòng nước tới các mô non của lá, cành, quả cây bơ để phát triển.Các vết cắn do bọ trĩ gây ra chính là nơi thuận lợi cho nấm gây bệnh xâm nhập
Triệu chứng bệnh
Trên vỏ quả hình thành vết bệnh bầu dục, hơi gồ lên, màu nâu - nâu tím. Quả bị bệnh nặng sẽ bị nứt ở giữa và xuất hiện mạng, vỏ quả trở nên sần sùi thô ráp.
Bệnh xuất hiện nhiều ở những quả già.Trên lá, ban đầu chúng sẽ tấn công ở những phần đầu ngọn, vết bệnh có màu đỏ nhỏ sau đó sẽ lan rộng ra toàn bộ bề mặt lá.
Mặt trên của lá thường sẽ bị hoại tử nhiều hơn so với mặt dưới, sau một thời gian lá bệnh nặng sẽ bị biến dạng, héo rũ và rụng hàng loạt đồng thời sẽ lây lan sang các cành khác của cây.
Biện pháp phòng trừ.
Vệ sinh đồng ruộng, cắt bỏ cành bệnh sau thu hoạch, đốt cành, lá. Phun các thuốc có gốc đồng với nồng độ theo hướng dẫn trên nhãn.
Thời điểm phun: đầu mùa nở hoa, gần cuối mùa nở hoa, 3 - 4 tuần sau khi tất cả quả đã đậu.Bổ sung thêm nấm đối kháng, nấm men, humic, amino acid vào đất để cải tạo đất. Giúp phòng trừ nấm bệnh từ đất gây hại lên thân, cành, lá và quả
Bón phân cân đối, cải tạo nền đất không để ứ đọng nước, tạo điều kiện cho côn trùng và nấm hại phát triển.
2.2. Bệnh héo rũ trên cây bơ.
Nguyên nhân gây bệnh
Do nấm Verticillium albo atrum gây ra. Thường tấn công phần lá của cây sau đó lan rộng ra các phần còn lại và làm cây chết.
Đất vườn có độ ẩm quá cao, vườn thiếu thông thoáng sẽ phát sinh và gây bệnh.Đất trồng không được cải tạo thường xuyên, bón quá nhiều phân vô cơ và không được che phủ khiến pH đất thấp, nấm bệnh càng có môi trường để phát triển.
Triệu chứng bệnh
Một phần thân, cành, hoặc toàn bộ cây bị héo rũ đột ngột, lá héo và khô ngay trên cây mà không kịp rụng, khi bóc lớp vỏ của cây bị bệnh, thường thấy phần mạch gỗ bị chuyển thành màu nâu.
Biện pháp phòng trừ
Khi cây trồng đã bị nhiễm bệnh, tiến hành cắt bỏ những cành lá bị nặng mang đi tiêu hủy để hạn chế sự lây lan.
Sử dụng nấm đối kháng kết hợp với Nano đồng quét lên các vết cắt và phun đều toàn cây để sát khuẩn và diệt sạch nấm bệnh.
Thường xuyên thăm vườn để phát hiện bệnh sớm, cắt tỉa cành lá hợp lý tạo độ thông thoáng cho vườn.
Bổ sung thêm nấm đối kháng, nấm men, humic, amino acid vào đất để cải tạo đất. Giúp phòng trừ nấm bệnh từ đất gây hại lên thân, cành, lá và quả.
Không nên xen canh hoặc luân canh bơ với các cây họ cà, không trồng cây trên đất kém thông thoáng, ẩm thấp và úng thuỷ.
2.3. Bệnh đốm lá.
Nguyên nhân gây bệnh
Do nấm Cerocospora purpurea gây ra.
Mầm bệnh chủ yếu bắt nguồn từ những lá đã bị nhiễm bệnh trước đó, trong điều kiện thời tiết nóng ẩm và mưa nhiều, bào tử sẽ hình thành.
Triệu chứng bệnh
Nấm bệnh xuất hiện rải rác trên lá có góc cạnh hoặc hơi tròn, mầu nâu.Trên trái bệnh tạo nên những mụn lồi cỡ 5mm, có mầu nâu nhạt đến nâu đậm.
Trái bị bệnh mất giá trị. Bệnh tồn tại trên lá già để phát tán khi có điều kiện thích hợp.Biện pháp phòng trừ.Khi cây trồng nhiễm bệnh, tiến hành cắt tỉa loại bỏ những cành lá và quả bị nhiễm mang ra khỏi vườn tiêu hủy để tránh lây lan.
Sau đó dùng nấm đối kháng kết hợp với Nano đồng phun xịt đều lên cây để sát khuẩn và diệt sạch nấm bệnh.
Thường xuyên thăm vườn để phát hiện bệnh sớm, cắt tỉa cành lá hợp lý tạo độ thông thoáng cho vườn. Bổ sung thêm nấm đối kháng, nấm men, humic, amino acid vào đất để cải tạo đất.
Giúp phòng trừ nấm bệnh từ đất gây hại lên thân, cành, lá và quả.
2.4. Bệnh thán thư
Nguyên nhân gây bệnh.
Do nấm Colletrichum gloeosporioides gây nên. Bệnh phát sinh ở điều kiện môi trường có độ ẩm không khí cao, mưa nhiều, nhất là sự lưu thông không khí trong vườn bị hạn chế.
Triệu chứng bệnh.Trước thu hoạch, trên vỏ quả xuất hiện những vết nâu đen nhỏ đường kính dưới 5mm.Sau thu hoạch, vết bệnh ngày càng đen hơn và to hơn với những chỗ lõm. Sau cùng vết bệnh lan ra khắp cả bề mặt vỏ quả, cũng như bên trong thịt quả.
Biện pháp phòng trừ
Căt tỉa bỏ những cành bệnh, lá bệnh.Cắt bỏ những cành thấp cách mặt đất dưới 1m.
Trước mùa hoa cắt bỏ hết cành khô, quả còn sót trên cây. Chỉ tạo hình và thu hoạch trong điều kiện khô ráo..
Không cần xử lý thuốc trừ nấm cho quả sau thu hoạch nếu được thu hái, vận chuyển, bảo quản phù hợp. Giữ cho quả khô và mát cho tới khi bán.
Ngay sau khi thu hoạch, bảo quản lạnh trong phạm vi 5 – 12oC tùy theo giống.Khi cần có thể phun các hợp chất có đồng để hạn chế bệnh, theo hướng dẫn của chuyên gia.
2.5. Bệnh nứt thân xì mủ
Nguyên nhân gây bệnh
Do vi khuẩn Phytophthora sp gây ra. Bệnh lây lan mạnh trong điều kiện mưa ẩm, tán dày kém thông thoáng, đất trồng bị suy thoái, pH đất thấp, nhiều nấm hại tồn tại.
Triệu chứng bệnh.
Ban đầu là một vết thối nhỏ màu nâu sẫm chảy nhựa xuất hiện trên thân hoặc cành. Vết bệnh thường xuất hiện ở phần thân sát gốc.
Vết bệnh làm cho cây bị úng nước, thối nâu thành những vùng bất dạng. Sau đó khô, nứt dọc và chảy mủ, vỏ cây bong ra, phần gỗ thân cây bị thối nâu.
Biện pháp phòng trừ.
Thu gom cành lá vỏ nhiễm bệnh mang ra khỏi vườn tiêu hủy.
Cắt tỉa vườn thông thoáng. Cải tạo nền đất, cải thiện khả năng thoát nước của đất trồng.Khi cây trồng nhiễm bệnh, sử dụng nấm đối kháng kết hợp với Nano đồng quét lên các vết bệnh đã được lau sạch mủ để sát khuẩn và diệt sạch nấm bệnh.2.6. Bệnh vàng lá thối rễ
Nguyên nhân gây bệnh
Do nấm phytophthora Cinnamoni gây ra.
Bệnh phát sinh và lây lan nhanh ở những vùng đất ngập úng, thoát nước kém vào mùa mưa.
Triệu chứng bệnh.
Lá nhỏ, xanh nhạt hoặc vàng, thường héo rũ với đầu lá úa nâu. Tán lá thưa, ít ra lá mới.
Nhiều cành nhỏ trên ngọn bị chết.
Cây bệnh vẫn mang nhiều quả nhưng quả nhỏ, năng suất thấp.
Cây bệnh rất ít ra rễ tơ. Rễ tơ nhiễm bệnh màu đen, dễ gãy và chết.
Cây bệnh có thể chết nhanh hoặc chậm.
Biện pháp phòng trừ.
Chú trọng phòng bệnh bằng các biện pháp canh tác.
Trồng trên đất thoát nước tốt; tạo mương rãnh thoát nước, vun gốc, trồng trên luống cao, không trồng âm xuống đất.
Không dùng cây giống có nguy cơ chứa nấm bệnh.
Dùng gốc ghép kháng bệnh.
Hạn chế di chuyển tự do gần vùng bệnh, nếu cần thiết phải theo đúng các hướng dẫn.
Tưới nước vừa đủ, không dùng nước có nguy cơ nhiễm bệnh.
Không trồng lại ngay trên vườn có bệnh.- Bón thạch cao (10 kg/cây), ủ lớp chất hữu cơ thô, xác bã thực vật.
Bón phân đạm, phân gia súc vừa phải.
Các loại thuốc hóa học nhóm Phosphite có thể giúp cây bệnh phục hồi, tuy nhiên dùng thuốc trừ nấm luôn phải kết hợp với các biện pháp canh tác.
Các loại thuốc trừ nấm thường dùng có hiệu quả khá cao là:+ Aliette+ Agri-fos, Fosphite (Phosphorous acid)+ Ridomil GoldSử dụng thuốc theo hướng dẫn trên bao bì và cán bộ kỹ thuật hướng dẫn. gây hại
Chúc bà con có vụ mùa bội thu!!!
